Banu Şahin Canpolat // Allianz Türkiye - Çevik Koç
Hızlanan hayat ve yoğun iş temposu zaman zaman hepimiz için odaklanmayı zorlaştırıyor. Odaklanmanın Scrum’un beş değerinden biri olduğunu da aklımızda tutarak, bunu kolaylaştıracak yolları Pür Dikkat adlı kitaptan derledim.
İşlerimizin yoğun temposunun yanında, gelişen iletişim teknolojileri ve sürekli yaşayan sosyal medya, bize bir gün yetmiyormuş gibi hissettiriyor. Başkalarının bizden, bizim de kendimizden beklentilerimizin giderek arttığı bu dönemde zamanımızı etkin yönetebilmeye, bunun için de odaklanmaya ihtiyacımız var.
Çevik takımların uyguladığı metotlardan biri olan Scrum’ın da beş değerinden biri odaklanmak. Cal Newport’un başarılı insanların kullandığı farklı yöntemleri anlattığı “Pür Dikkat” adlı kitabında odaklanmayı hayatımıza daha çok katmamız için sunduğu önerilerinin çevik metotlarla benzerliklerini görünce sizinle de paylaşmak istedim.
Newport, kitapta zihnini kullanarak üreten insanlardan zor işlerde çabuk ustalaşmalarının, bir yandan da hem nitelik hem de hız bakımından giderek daha da yüksek düzeyde üretmelerinin beklendiğini söylüyor. Ancak, artan e-posta trafiği ve sosyal medya uyaranları, ortak çalışma alanları, meşgul görünmenin takdir görmesi ve zihin emekçilerinin katkısının ölçülebileceği herhangi bir metriğin olmamasının bu beklentileri karşılamak için gereken zamanı ve odaklanmayı zorlaştırdığına dikkat çekiyor.
Bu yüzden de verimlilik için basit bir formül oluşturmuş:
Yüksek kaliteli iş miktarı = Harcanan zaman x Dikkat yoğunluğu
Odaklanmayla gelen mutluluk
Dikkat yoğunluğu yani odaklanma konusuna sadece verimlilik açısından bakmak çok yetersiz kalacaktır. Keyif aldığımız ya da bize değer katan şeylere odaklanırsak daha mutlu olduğumuz bir gerçek. Böylece olumsuz ve tatsız şeylerle daha kolay baş edebiliriz, resilience yani dayanıklılığımız artar. Hepsinden önemlisi, bir zanaatkar kadar derin bir şekilde odaklandığımızda işimiz hayatımıza anlam katar. Kısacası, odaklanma arttıkça hayatımızdaki mutluluk, verim, dayanıklılık ve anlam da artar diyebiliriz.
Fark ettiniz mi? Derinine indiğimizde, odaklanmanın önemini irdelerken zamanımızı yönetme ihtiyacından, hayatımıza anlam katma boyutuna kadar geldik…
Ne yapmalı?
Pür Dikkat kitabında Newport’un önerdikleri kafamda “Ne Yapsak?” ve “Nasıl Yapsak?” olarak iki başlığa ayrıldı. “Nasıl Yapsak?” kısmını bir sonraki yazıma bırakırken bu yazımda “Ne Yapsak?” kısmına odaklanacak ve Derinleşme ve Ritüelleştirmeden söz edeceğim.
Derinleşme
Derinleşmek için birkaç farklı odaklanma yaklaşım alternatifi var.
- Ritmik yaklaşım: Her gün odaklanarak çalışacağımız bir saat aralığı belirlemek.
- Çift modlu yaklaşım: Belirli gün sayısı, mesela haftanın 3 günü, odaklanarak çalışmak.
- Gazeteci yaklaşımı: Fırsat buldukça odaklanmak.
- Keşiş yaklaşımı: İş bitiene dek inzivaya çekilmek.
Bu yaklaşımlardan birini iş ve özel yaşamımızın hangisine izin verdiğine göre belirleyebiliriz. Bir süre inzivaya çekilmek, birkaç gün e-posta yanıtlamamak, kurumsal çalışanlar için henüz uygulanabilir durumda olmadığından ritmik yaklaşımı tercih etmek daha uygun görünüyor. Ritmik yaklaşım, odaklanmayı alışkanlık olarak hayatımıza katması açısından da diğerlerine göre çok daha etkili. Alışkanlık arttıkça Newport’un formülündeki her iki çarpan da giderek güçlenecek ve böylece yüksek kaliteli iş miktarımız artacaktır. Mutluluk, dayanıklılık ve anlam artışını da yine hatırlatayım…
Ritüelleştirme
Yaklaşımımızı seçtikten sonra nasıl Ritüelleştireceğimizi belirlememizi öneriyor:
- Belirli bir yer seç. Süreyi aşma ve yeri değiştirme ki zaman içinde vazgeçme
Yer seçiminde günlük işleri yaptığınız yerden farklı bir mekânı da düşünebilirsiniz. Mesela odaklanarak çalışacağımız odayı farklılaştırmak bile alışkanlık iyice yerleştikçe, işin başına oturduğumuzda neyi hedeflediğimizle ilgili mesajı odaya girer girmez almamıza yarayacaktır.
- Devamlılığı sağlamak için neye ihtiyaç olduğunu netleştir
Örneğin, ulaşılabilir hedef çıktı belirle, sosyal medya erişimini kısıtla, , vb. Zaman tasarrufu sağlayacağı için, Pareto kuralını göz önünde bulundurarak, size sadece yüzde 20 fayda sağladığı halde yüzde 80 vaktinizi çalan sosyal medya çeldiricilerini belirlemeyi ve bunlardan tamamen çıkmayı bile değerlendirebilirsiniz.
- Kahve, çalışmada kullanacağın materyaller ve benzeri takviyeleri önden hazırla
Zihni berraklaştırmak için öncesinde hafif bir yürüyüş, egzersiz, esneme ya da duş iyi gelebilir. Benim aklıma bir de mindfulness geldi. Emel’in bu konudaki yazısını okumak isteyebilirsiniz.
- Mola vermeyi ihmal etme
Unutmayın ki odaklanma kısıtlı bir kaynak ve tükettikçe odaklanmamız güçleşir. Bitirme zamanınızı belirleyin ve orada da gerçekten bitirin. Katı bir şalter indirme ritüelini gününüze ekleyin. Ritüelde şunlar olsun: Planın neresinde olduğunuzu değerlendirin ve bir sonraki adımı planlayın. Zamanı geldiğinde yeniden ele almak üzere görevi güvenilir bir yere kaldırın. “Bugünlük bu kadar” gibi bir ifade ile kendinize bu konu hakkında bugün bir daha düşünmeyeceğinizi hatırlatın.
Alışkanlığın oturması için önerdiği ritmik yaklaşım ve ritüelleştirme sizlere de Scrum’dan tanıdık geldi mi? Bu konuda aklın yolu bir gerçekten…
Nasıl odaklı ve çevik çalışabileceğimizle ilgili İcraat önerileri ileteceğim bir sonraki yazımda görüşmek üzere...
Ufak bir not: Bu konu hakkında merak ettiklerini sormak için buraya tıklayarak bize ulaşabilirsin.
Kaynak: Pür Dikkat, Odaklanma becerisini nasıl yitirdik, nasıl geri kazanabiliriz? Stratejiler, Kurallar, Metotlar, Cal Newport, Metropolis Yayınları, 2017 (Özgün Adı: Deep Work: Rules for Focused Success in a Distracted World, 2016, Çeviri: Onur Öztürk)
Cal Newport, Georgetown Üniversitesi (Washington, ABD) bilgisayar bilimleri bölümünde doçent ünvanıyla çalışmaktadır. Doktorasını MIT’de (Massachussets Institute of Technology) tamamlayan Newport, dağıtık algoritmalar teorisi alanındaki bilimsel çalışmalarının yanı sıra teknoloji-kültür ilişkisini irdelediği, yirmiyi aşkın kitaplarıyla tanınmaktadır. Dijital teknolojilerin toplumsal etkileri, verimli çalışma biçimleri ve kalıcı değer üretimi gibi konularda calnewport.com/blog adresinde yazmaya devam etmektedir.
Yorumlar